De drie Tantra Scholen

Er zijn aanwijzingen dat de oorsprong van Tantra ligt in de inheemse spiritualiteit van de oorspronkelijke bevolking van India, duizenden jaren voor onze jaartelling. Pas veel later zouden de afzonderlijke stromingen tot ontwikkeling komen. Tantra heeft de religieuze tradities van Hindoes, Sikhs, Bon en Jaïn beïnvloed en werd samen met het boeddhisme verspreid over Oost-Azië en Zuidoost-Azië. Tantra is ontstaan als rebellie tegen de georganiseerde religies, die van oordeel waren dat, om verlichting te bereiken, seksualiteit afgewezen moest worden.

Doelen

Eén van de doelen van Tantra is manifestatie, uitbreiding, laten zien en verbinden. In deze context is seksuele energie als een bron van kracht in de fysieke wereld en bedoeld om het bewustzijn uit te breiden en de mannelijke pool (vertegenwoordigd door Shiva) te verbinden met de vrouwelijke pool (belichaamd door Shakti) om zo tot een harmonieus geheel te komen.

Filosofie

Volgens de filosofie van Tantra is het hele universum een manifestatie van zuiver bewustzijn. In de manifestatie van het universum lijkt dit zuivere bewustzijn te worden verdeeld in twee polen die geen van beide kunnen bestaan zonder de ander. Eén pool, Shiva, is mannelijk, statisch, en wordt gekenmerkt door niet-gemanifesteerd bewustzijn. Shiva heeft de kracht om te zijn, maar niet de kracht om te worden of te veranderen. De andere pool, Shakti, is vrouwelijk, dynamisch, energiek en creatief. Shakti is de Grote Moeder van het universum, want zij is het, waar alle vorm uit is geboren.

Tantra is verbonden met het begrip weven en alles wat daarmee samenhangt, zoals stof, draad, enzovoort. Dit verwijst onder andere naar de interactie tussen oorzaak en gevolg en naar het feit dat alle dingen en gebeurtenissen nauw met elkaar verweven zijn: de werkelijkheid is één en ondeelbaar. De Tantra’s (mystieke geschriften) trachten deze diepe relatie van alle verschijnselen of bestaansvormen aan te tonen: de eenheid van micro- en macrokosmos, van geest en universum, van individualiteit en universaliteit, de wereld van materie en de wereld van energie.

Tantristische scholen

Vaak wordt gedacht dat er 2 scholen van Tantra zijn, het ‘linker pad’ (the left hand) en het ‘rechter pad’ (the right hand), afhankelijk van de oefeningen. Echter, dit zijn 2 paden binnen één school, namelijk Kaula Tantra. De andere 2 scholen zijn de Mishra en Samaya Tantra. Uit deze 3 tantrische scholen zijn vele afgeleide vormen ontstaan, maar deze laten wij hier buiten beschouwing.

Kaula Tantra

Kaula Tantra is een vorm van uiterlijke tantra die zich richt op concrete oefeningen en rituelen. Kaula Tantra kent twee hoofdstromingen: Vama Marga en Dakshina Marga. Vama Marga is het ‘linker pad’ dat tantrische beoefening met seks combineert met de bedoeling om de slapende energiecentra explosief te ontwaken. De linkshandige tantrika beoefenen deze vorm van tantra waarbij zij gebruik maken van vlees, vis, sterke drank, mudra’s (bepaalde gebaren) en seksueel contact. Dakshina Marga is het ‘rechter pad’ van het beoefenen van tantra zonder seksuele activiteiten. De rechtshandige tantrika voeren deze rituelen alleen symbolisch uit.

Kaula Tantra richt zich op de Muladhara chakra, de eerste chakra, aan de basis van de wervelkolom. De 15Kaula Tantra oefeningen zijn een training om controle te krijgen over de lagere verlangens en fysieke behoeften van het lichaam. De energie van de Kundalini- ontwaking wordt beschouwd als de goddelijke vrouwelijke kracht, en in plaats van alleen maar gebruikt te worden voor sensuele bevrediging, dient deze energie bovenal gewaardeerd en gerespecteerd te worden.

Er is veel geschreven over Kaula Tantra oefeningen. Sanskriet-geleerden hebben toegang tot vele duizenden handgeschreven manuscripten over de mantra’s en rituelen die gepaard gaan met deze oefeningen. De leerling die dit pad volgt kan uit veel mogelijkheden kiezen: plaatsen om naar toe te gaan, mensen waarvan hij kan leren, boeken en manuscripten om te lezen en rituelen om uit te voeren. Het is dan ook niet vreemd dat Kaula Tantra in deze tijd zo populair is. Het is wel verstandig dat de leerling heel bewust zijn of haar leraar kiest. Sommige van de moderne oefeningen die men met tantra associeert zijn alleen maar gericht op genot met een spiritueel tintje en worden gegeven door mensen die weinig kennis of ervaring hebben over authentieke Kaula Tantra of de hogere scholen van tantra.

Mishra Tantra

Hoger dan de Kaula Tantra school is de Mishra Tantra school. Mishra Tantra voert zowel uiterlijke als innerlijke rituelen uit, en is een combinatie van de Kaula Tantra en Samaya Tantra school. Mishra betekent gemengd. Mishra Tantra richt zich op de Anahata chakra, de vierde chakra, in het hartcentrum, waar toewijding aan de moeder, het vrouwelijke, of het creatieve van het universum wordt beoefend.
De Mishra Tantra oefeningen zijn innerlijke oefeningen , en ze richten de op één punt gefocuste mind naar binnen.

De pujas, of rituelen, worden gedaan in de mind, en worden daarom manas puja, of mentale rituelen genoemd. Deze pujas worden gedaan met gevoelens van toewijding en onthechting, waarbij de buitenwereld geen rol speelt. De energie van de ontwakende Kundalini wordt naar boven gebracht vanaf de Muladhara chakra naar de Anahata chakra, de ruimte tussen de borsten, waar het wordt ervaren als eenheid met het goddelijke.

Samaya Tantra

Hoger dan zowel de Kaula Tantra als de Mishra Tantra school is de Samaya Tantra school.Hier voert men alleen pure yogaoefeningen uit, zonder enig uiterlijk ritueel. Het enige doel is Zelf-Realisatie, wat uiteindelijk leidt tot moksha, de uiteindelijke bevrijding.

Het woord Samaya betekent letterlijk ‘Ik ben met jou’, wat verwijst naar het gevende van Shakti van binnenuit door middel van shaktipat. Door middel van meditatie en dit goddelijke innerlijke gezelschap wordt de aspirant begeleid om los te komen van wereldlijke genoegens en de energie van Kundalini te laten ontwaken, haar verder omhoog stuwend naar spirituele vereniging.

Samaya Tantra richt zich op de Sahasrara chakra, de zevende chakra op de kruin van het hoofd. Tijdens de opwaartse reis (urdhva retas) wordt elk van de andere chakra’s verlicht door de ontwaakte Kundalini.
De meditatie van de Samaya Tantra school richt zich op de Ajna chakra, waarna de innerlijke oefening zich focust op de Sahasrara, de kruinchakra. Samaya Tantra en Raja Yoga zijn vergelijkbaar, hoewel de Samaya Tantra oefeningen subtieler zijn, en door zeer weinig mensen beoefend worden. Het is de meest geavanceerde van alle yoga en yoga meditatie scholen. Samaya Tantra onderwijst Sri Vidya, de moeder van alle Vidyas (wegen van kennis).

Door haar subtiele aard en het feit dat de hogere lessen worden gegeven tijdens meditatie, in plaats van over meditatie, is er veel minder geschreven over Samaya Tantra dan over Kaula Tantra. De leerling zuivert de samskaras (de intentie achter gedachten, acties of emoties) door de zesde chakra, evenals door het ontvangen van neerwaarts stromende gevoelens. Samaya Tantra is uiteindelijk meer een diepe verbondenheid met de scheppende kracht van het universum dan aanbidding in een rituele betekenis.

Maha Kundalini Tantra

De uitgangspunten van Maha Kundalini Tantra liggen geworteld in het linker pad, de Vama Marga, één van de hoofdstromingen van Kaula Tantra. Naast de innerlijke oefeningen maakt Maha Kundalini Tantra tegelijkertijd gebruik van Mishra en Samaya technieken.
Het woord “MAHA” in Sanskriet, dat ‘groot’, ‘ gezamenlijk’, ‘krachtdadig’ betekent, verwijst in Maha Kundalini Tantra dan ook naar een vorm van tantra die de 3 voornaamste scholen van Tantra, Kaula ~, Mishra ~ en Samaya Tantra, met elkaar combineert.